Kredi süreci, kredi kullanan müşteriye ve kredi türüne göre farklılık gösterebiliyor. Yapılan başvuruların değerlendirme sürecinde ise başvuru sahibinin kredi notu dikkate alınıyor. Kredi notu düşük olan tüketiciler riskli bulunurken yüksek olanlar rahatlıkla kredi çekebiliyor veya kredi kartı alabiliyor. Peki; kredi notu nedir, nasıl hesaplanır, nasıl yükseltilir? Bu soruların cevaplarına birlikte bakalım.
Kredi Notu Nedir?
Kredi notu, tüketicilerin finansal güvenilirlik ve risk durumlarını gösteren bir ölçüm sistemidir. Bu sistemde tüketicilerin geçmişteki finansal davranışları dikkate alınır. Her bir tüketicinin kendine özel bir kredi puanı olur ve finans kuruluşları, kredili ürün kullandırmadan önce bu puanı görür. Kredili ürünlerin açılışıyla birlikte tüketiciye sağlanacak limit de kredi notu referans alınarak belirlenir. Bu puan, 0 ile 1900 arasında olacak şekilde hesaplanır.
Bir kişinin kredi notu, o tüketicinin finansal performansını yani ödeme yapma alışkanlıklarını gösterir. Borcunu düzenli ve zamanında ödeyen kişilerin kredi notu daha yüksek olur. Bu puanlama sistemi sayesinde banka ve finans kuruluşları, kişinin borcunu zamanında ödeme ihtimali hakkında fikir sahibi olur.
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu, Kredi Kayıt Bürosu (KKB) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından toplanan verilere dayanılarak hesaplanıyor. Hesaplama sürecinde ise birçok farklı metrik dikkate alınıyor. Bunların arasında ödeme alışkanlıkları, kredi ve kredi kartı borç durumu, kredi kullanım sıklığı ve yeni çekilen krediler bulunuyor. Ayrıca bu detaylar, kredi notunu eşit oranda etkilemiyor. Her bir veri grubunun puanı etkileme oranı farklı.
Kredi notu hesaplamasında dikkate alınan bileşenlerin detaylarına bakalım.
Kredili Ürünlerin Ödenme Düzeni (%45)
Kredi notunun %45’ini, kredili ürünlerin ödenme düzeni oluşturuyor. Kredili ürünler arasında kredi kartı, her kategoriden kredi ve kredili mevduat hesapları bulunuyor. Yani kredi notunu en çok etkileyen durum, bu ürünlerin düzenli bir şekilde ödenmesi. Hesaplamada kredili ürünlerin her dönem, son ödeme tarihi geçmeden eksiksiz bir şekilde ödenmesi dikkate alınıyor ve aksi durumlarda kredi notu düşürülüyor.
Borç ve Bakiyelerin Mevcut Durumu (%32)
Kredi puanını etkileme konusunda ikinci sırada, %32’lik oranıyla mevcut borç ve hesap durumları yer alıyor. Bu grupta teminatlı ve teminatsız mevcut borç bakiyeleri ve finans kuruluşlarındaki müşteri limitleri dikkate alınıyor. Mevcut müşteri limiti ne kadar yüksekse kredi notu da o kadar yüksek oluyor.
Buna ek olarak geçmişteki krediler de hesaplamayı etkilemeye devam ediyor. İyi veya kötü kapanmış yani zamanında ödenerek ya da gecikmeli, yapılandırılmış ve yasal takibe düşerek kapanmış kredilerin de kredi notunda etkisi büyük.
Kredi Kullanma Alışkanlığı (%18)
Tüketicinin ne sıklıkta kredi kullandığı da not hesaplamasında dikkate alınan bir durum. Düzenli ödemek kaydıyla daha sık kredi kullanmak, kredi notunu %18 oranında etkileyen bir faktör. Buna göre hiç kredi kullanmayan veya az sayıda kredi çekmiş tüketicilerin notu, sıklıkla kredi kullanan tüketiciye göre daha düşük oluyor. Zamanında kapanan her yeni kredide tüketicinin puanı biraz daha yükseliyor.
Yeni Açılan Kredili Ürünler (%5)
Kredi puanının kalan %5’lik kısmını yeni açılan kredili ürünler oluşturuyor. Fakat bu metrik, puana çoğunlukla olumsuz etki ediyor. Çünkü tüketici yeni bir kredi çektiğinde borçlu duruma geçiyor ve ilk taksite kadar henüz ödeme yapmadığı için ödeme performansı da belli olmuyor. Bu nedenle yeni bir kredili ürün açıldığında tüketicinin kredi puanı düşüyor. Düzenli ödemelerin yapılmasıyla birlikte puan yükselmeye başlıyor.
Findex Kredi Notu Nedir?
Kredi notu, “findeks notu” veya “findex kredi notu” gibi isimlerle de karşımıza çıkabiliyor. Bunun sebebi, Kredi Kayıt Bürosu’nun kredi notuyla ilgili yetkilendirdiği kurumun Findeks olması. 2014 yılında hayata geçirilen Findeks, Kredi Kayıt Bürosu’ndan aldığı verilerle tüm tüketicilerin kredi notunu hesaplıyor. Ayrıca Findeks risk raporu, çek raporu ve finansal danışmanlık gibi hizmetler de veriyor. Kısaca Findeks notu ile kredi notu aynı bilgiyi ifade ediyor.
Findeks Kredi Notu Nasıl Yükselir?
Kredi notu yükseltmenin birçok farklı yolu vardır. Temelde yapılması gereken, kredili ürünleri sıkça kullanıp borçları düzenli bir şekilde geri ödemektir. Notun yükselmesi ise zaman alan bir süreçtir. Şimdi, kredi notu yükseltmenin yollarından birkaç tanesini açıklayalım.
Borçların Zamanında Ödenmesi
Kredi notunun yükselmesi için en çok gereken, borçların zamanında ödenmesi. Kredi ve kredi kartı ödemelerini zamanında yani son ödeme tarihi geçmeden yapmak, kredi puanına önemli ölçüde etki eder. Son ödeme tarihini bir gün geçirmek bile puanın düşmesine sebep olacağı için bu detaya çok dikkat etmek gerekiyor.
İhtiyaçların Kredi ile Karşılanması
Findeks notunun yüksek kalması için kredi kullanmaya özen gösterilmesi gerekiyor. Borçlarını düzenli ödeyen bir tüketicinin yeni bir kredi talep etmesi, gelecekte bu krediyi de düzenli ödeyeceğini gösterir. Bu nedenle kredi kullanım sayısı arttıkça kredi notu da artıyor. Dolayısıyla küçük çaplı nakit ihtiyaçlarında kredi kullanımını tercih etmek puanı yükseltir ve daha büyük ölçekli kredileri kullanabilmenin yolunu açar.
Kredi Kartı Kullanımı
Kredi kartı sahibi olup da kartını kullanmayan tüketicilerin Findeks puanı hızlı bir yükseliş göstermez. Çünkü bu puan, borç ödeme performansıyla ilgilidir. Bunun için tüketicinin önce borçlanıp sonra borcunu ödemesi gerekiyor. Bu nedenle alışverişlerde nakit veya hesap kartı yerine kredi kartını tercih etmek, kredi notunun yükselmesine fayda sağlıyor. Otomatik ödeme talimatı vermek bu noktada oldukça etkili. Otomatik ödeme sayesinde kredi kartı her ay düzenli olarak kullanılmış oluyor.
Kredili Mevduat Hesabı Kullanımı
Kredi kartı kullanmayı tercih etmeyenler için çözüm, kredili mevduat hesabı. Kredili mevduat hesabı veya kısaca KMH, vadesiz mevduata yani standart banka hesabına bir kredi limitinin tanımlanmasıdır. Bu yöntemde tüketicinin hesabında bakiyesi olmasa bile harcama yapmaya ve nakit çekmeye devam edebilir. Hem tüketiciye bir kredi tanımlanması hem de ödeme alışkanlığı gerektiren bir borcun doğmasından dolayı KMH de Findeks notunu yükseltmenin yollarından biri.
Kredi Notu Kaç Ayda Yükselir?
Kredi notunu oluşturan finansal hareketler, genellikle birkaç gün içinde sisteme yansıyor. Fakat kredi puanı, bu küçük finansal hareketlerin toplamından oluşuyor. Dolayısıyla notun yükselmesi için biraz zaman gerekiyor. Notun ideal seviyeye kaç ayda ulaşacağı ise ne kadar aşağı düştüğüyle ilgili. Ortalama bir puanın yüksek seviyelere ulaşması birkaç ay sürerken düzensiz ödemeler sonrası puanı yükseltmek tüm yıl sürebiliyor.
Yasal takibe girmiş bir borcun olması durumunda ise 5 yıl boyunca puan en riskli grupta kabul ediliyor. Zamanında ödenmeyip hukuk sürecine girmiş olan borçlar, tüketiciler için ciddi problem yaratıyor. Yasal takibe düşmüş borcu olan tüketiciler, halk arasında “kara liste” olarak bilinen gruba dahil ediliyor. Bu listeden çıkmak için ise borcun tamamen kapanmasının ardından 5 yıl geçmesi gerekiyor.
Findeks Kredi Notu Nasıl Öğrenilir?
Kredi notu öğrenmek için kullanılabilecek birçok farklı yol bulunuyor. Bunların başında tabii ki KKB tarafından yetkilendirilmiş Findeks geliyor. Findeks üzerinden kredi puanı öğrenmek için kurumun web sitesi ya da mobil uygulaması kullanılabilir.
Kredi puanı öğrenmenin bir diğer yolu, müşterisi olunan bankadan destek almaktır. Bankalar, kendi müşterilerine bu hizmeti mobil bankacılık uygulamaları üzerinden veriyor. Findeks ve bankalar dışında GSM operatörleri üzerinden de Findeks notu öğrenmek mümkün. Operatörler bu hizmeti 1122 numaralı servis üzerinden veriyor. Bu yöntemde T.C. kimlik numarası ve doğum yılını yazarak 1122’ye SMS atmak yeterli.
Kredi notunun öğrenilebileceği servislerin tamamı ücretlidir. Bununla birlikte ücretsiz kredi notu öğrenmek de mümkün. Hem Findeks hem de bankalar, dönemsel kampanyalarla müşterilerine ücretsiz kredi puanı öğrenme hakkı verebiliyor.
Kredi Notu Kaç Olmalı?
Kredi puanının en düşüğü 0, en yükseği ise 1900 olmakla birlikte bu puan yükseldikçe tüketicinin riskli olma durumu düşüyor. Tüketiciler, puanlarına göre 5 farklı grupta değerlendiriliyor. Her bir grubun risk durumu farklı. Kredi notuna göre risk grupları ise şöyle:
- 0 - 699: Çok riskli
- 700 - 1099: Orta riskli
- 1100 - 1499: Az riskli
- 1500 - 1699: Risksiz
- 1700 - 1900: Güvenilir
Bu gruplara göre finans kuruluşları genellikle 1500 ve üzerinde puanı olan tüketicilere kredili ürün tahsis eder. Az riskli grupta bulunan, gelir durumlarına ve finans kuruluşlarının politikalarına göre değerlendirilir, zaman zaman kredili ürün tahsis edilebilir. Puanı 1100’den az olan tüketicilerin ise kredili ürün kullanma ihtimalleri yok denecek kadar azdır.
PayKredi ile İşletmeler Müşterilerine Kredi ile Ödeme İmkanı Sunar
Kredi ile ödeme alma çözümü PayKredi, müşterilerinizin banka banka gezmesine gerek kalmadan kredili ve taksitli satış yapmanıza imkân tanır. Bu çözüm sayesinde kart limitini doldurmak istemeyen, kart limiti yetersiz kaldığı için alışverişini tamamlayamayan ve daha uzun vade talep eden müşterilerinizin tamamına satış yapmaya devam edebilirsiniz.
PayKredi ile müşterinizin zaman kaybetmesine, banka şubesine gitmesine ve evrak ibraz etmesine gerek kalmaz. Müşterinizin cep telefonuna alışveriş tutarını içeren bir link göndermeniz yeterli. Müşteriniz bu link üzerinden kendisine uygun ödeme planı sunan bankayı ve vade sayısını seçerek tamamen online bir şekilde, çok kısa sürede kredi ile ödemesini yapabilir.
İşletmenizde PayKredi seçeneğini sunduğunuz takdirde müşterileriniz daha rahat ödeme yapabilir. Bu da müşterilerinizin, işletmenizi daha sık tercih etmesini sağlar. Siz ödemenizi vade beklemeden alırsınız, müşteriniz ise taksitler hâlinde öder. Ayrıca müşterileriniz PayKredi’ye özel kampanyalardan da faydalanır. Böylece müşterilerinizin memnuniyeti artar.
İşletmenizde Paynet’in kredi ile ödeme alma çözümü PayKredi’yi sunun, hem müşteri memnuniyetini hem de satış hacminizi artırın.
7 dakika
