Valör Nedir? Bankacılıkta Valör Tarihi ve Önemi

Finans ve bankacılık terimlerinin bir kısmı yabancı dillerden geldiği için ilk duyuşta anlaşılması her zaman kolay olmaz. Bu tür terimlere örnek olarak gösterebileceğimiz valör de anlamı sıkça karıştırılan bir kavramdır. Finans, borsa, bankacılık ve tahsilat gibi birçok farklı alanda kullanılan bu terimle birlikte valör tarihi ve valör hesabı gibi kavramlar da sıkça kullanılır. Peki, valör nedir ve valör tarihi ne demektir?

Valör Ne Demek? Bankacılık Terimi Olarak Valör

Valör, bir finansal işlemde paranın değer kazanmaya başladığı tarihi ifade eden terimdir. Kelime karşılığı “değer” anlamına gelen valör, çoğunlukla “value date” teriminin karşılığı olarak kullanıldığı için “değer tarihi” şeklinde de kabul edilebilir.

Valörün farklı finans ve bankacılık alanlarında kullanılmasından dolayı ifade ettiği tarihin farklı anlamlara gelmesi de normaldir. Örneğin faiz başlangıç tarihini, yatırım getirisinin başladığı tarihi veya işlem tarihini ifade etmek için de valör kavramı kullanılabilir.

Valör Tarihi Nedir ve Neden Önemlidir?

Valör tarihi, bir finansal işlemin resmi olarak gerçekleştiği anın göstergesidir. Finansal işlemler belirli bir süreç dahilinde yapılır. Söz konusu süreç tamamlandığında işlem resmiyet kazanır ve valör tarihi belirlenmiş olur. Bir vadeli mevduat açılışını örnek olarak ele aldığımızda valör tarihi, paranın değer kazanmaya başladığı anı yani faiz başlangıcını gösterir.

Valör tarihi, finansal planlama süreçleri için oldukça önemlidir. Bir finansal işlemin ne zaman gerçekleşeceği, paranın ne zaman kullanılabilir olacağı veya hangi süreler dahilinde değer kazanacağı, valör tarihine bakılarak anlaşılır.

Ayrıca muhasebe süreci için de valör tarihinin önemi büyüktür. Çünkü muhasebe özelinde bir işlemin valör tarihi, o işlemin alacak ya da borç olmasına göre değişir. Muhasebede borç olarak kaydedilecek işlemlerde valör tarihi, işlemin yapıldığı gündür. Alacak olarak kaydedilecek işlemlerde ise işlemin gerçekleştiği günü takip eden ilk iş günü valör tarihi olarak kabul edilir.

Valör Hesaplama Nasıl Yapılır? Pratik Yöntemler

Valör hesaplama genellikle bankacılıktaki vadeli işlemlerde kullanılır. Vadeli hesap açılışlarında faiz oranları, valör tarihi hesaplanarak belirlenebilir. İşlemin valörlü gerçekleşmesi durumunda ise önceden belirlenmiş olan faiz oranında değişiklik görmek de mümkün.

Şimdi, “Valör hesabı nasıl yapılır?” sorusuna daha net cevap verebilmek için formüle ve örnek hesaplamaya bakalım. Vadeli mevduat hesap açılışlarında valör hesaplama formülü şu şekildedir:

• Vade Süresi / Vade Süresi + Valör Süresi x Faiz Oranı

Bir bankada vadeli mevduat hesabı açıp 30 gün vadeyle faize para yatırdığınızı, bankanın %20 faiz oranı verdiğini ve işlemin 1 gün valörlü olduğunu varsayalım. Buna göre hesaplama şu şekilde olur:

• 30 / 30 + 1 x %20
• 30 / 31 x 0,20 = 0,194

Elde ettiğimiz 0,194 sonucunu yüzdelik orana çevirmek için 100 ile çarptığımızda 19,4 sonucunu buluruz. Bu hesaplamaya göre 30 gün vadede %20 faiz veren bir vadeli mevduatta 1 günlük valör söz konusu olduğunda faiz oranı %19,4 olur.

Bankacılıkta Valör Türleri ve Gün Sayısı

Bankacılıkta farklı valör türleri görmek de mümkündür. Bunları hesap açılışı, para transferi, kredi/kredi kartı borcu ve online ödeme gibi konulara göre ayırabiliriz:

• Hesap Açılışında Valör: Vadeli hesap açılışlarında hesaba yatırılan paranın değer kazanmaya başladığı tarihtir.
• Para Transferinde Valör: Para transferi işleminin yapıldığı tarih ile gönderilen paranın alıcının hesabına geçtiği tarih arasındaki süredir.
• Kredi/Kredi Kartı Borcunda Valör: Borç faizinin işlemeye başladığı tarihtir.
• Online Tahsilatta Valör: Ödemenin yapıldığı tarih ile tutarın satıcının hesabına geçişi arasındaki süredir.

Sadece banka işleminde değil, yatırım işleminde de valör ile karşılaşmak mümkündür. Yatırım süreçleri için iki farklı valörden bahsedebiliriz:

• Fon Alım/Satımda Valör: Alım satım işlemlerinin tamamlanmasıyla birlikte hakların yatırımcıya geçtiği tarihi gösterir.
• Spot Valör: Spor valör olarak da bilinen bu kavram, piyasalardaki işlemlerin kısa sürede değil, 2 gün valörlü gerçekleştiğini gösterir.

Valör Çalışması İşletmeler İçin Ne İfade Eder?

Valör çalışması veya valörlü çalışma, işletmelerde nakit akışı açısından dikkat edilen noktadır. İşletmeler için valör konusu çoğunlukla POS kullanımları ile alakalıdır. POS cihazı veya sanal POS üzerinden yapılan satışlara dair hak edişlerin ne zaman hesaba geçeceği, valör süresinin ne kadar olduğuna bağlıdır. POS tahsilatlarında valör süresi genellikle 1 ila 30 gün arasında değişir. Örneğin valörlü çalışma süresinin 7 gün olması, tahsil edilen tutarın 7 gün sonra alınabileceğini ifade eder.

Valörün Nakit Akışına ve Faize Etkisi

Valörün işletmelerde nakit akışına, bankacılıkta ise faize etkisi vardır. İşletmelerde valör süresi uzun işlemlerde ödeme gecikmesi ve nakit eksikliği gibi sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle işletmeler, nakit akışı sürekliliği için valör süresi en kısa olan ödeme aracıları ve iş ortakları ile çalışırlar.

Bankacılıkta ise valör süresi uzadıkça kazanılacak faiz azalır. Valörün bu şekilde mali bir etki yaratması sebebiyle genellikle işlemler anlık olarak gerçekleştirilir. Borç faizi söz konusu olduğunda ise genellikle borcun son ödeme tarihi valör tarihi olarak kabul edilir. Borç ne kadar geciktiyse valör süresi de o kadar uzun olur ve bu durum, borçlunun daha fazla gecikme faizi ödemesi anlamına gelir.

Valör Gün Sayısı Nedir ve Nasıl Belirlenir?

Valör gün sayısı, bir finansal işlemin başlaması ile tamamlanması arasındaki süre olarak tanımlanabilir. Örneğin bir para transferinde paranın gönderildiği tarih ile alıcının hesabına geçip kullanıma hazır olduğu tarih arasındaki süre, valör gün sayısıdır. Para 3 gün sonra karşı hesaba geçtiyse valör gün sayısı da 3’tür. 

Valör gün sayısı para transferlerinde genellikle hafta sonu ve resmi tatil günleri gibi özel durumlarda değişirken çoğunlukla valörsüz gerçekleşir. Faiz, borç, yatırım ve POS işlemleri için ise birçok farklı etken söz konusudur. Bu noktada işleme aracılık eden finans kuruluşunun politikaları, piyasa koşulları ve taraflardan birinin yurt dışında olması gibi detaylar da belirleyici etkenler arasındadır.

Valör Hesabı Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Valör hesabı yaparken dikkat etmeniz gereken en önemli unsur, işlemin valör süresinin ne kadar olacağıdır. Valörlü olma ihtimali bulunan işlemler gerçekleştiriyorsanız aracı finans kuruluşundan veya bankadan konu hakkında bilgi almalısınız. İlgili kurumun valör tarihlerini öğrendikten sonra daha net sonuçlar veren valör hesapları yapabilirsiniz.

Valör hesabıyla ilgili dikkat etmeniz gereken diğer noktalar, bu hesabı hangi işlem için yapacağınıza bağlı olarak değişir. Örneğin online tahsilatlarda valör süresini hesaplamak için ödeme altyapısı sağlayıcısı ile iletişime geçmeniz gerekir. Belirlenen valör süresini öğrendikten sonra tahsil ettiğiniz tutarların hesabınıza geçeceği tarihi hesaplayabilir ve nakit akışı yönetimini buna göre yapabilirsiniz. İşletmenize en uygun valör süreleri ile online tahsilat yapmak için Paynet online tahsilat çözümlerinden faydalanabilir, işletmenize daha verimli bir şekilde nakit akışı sağlayabilirsiniz.

FAQ